Jurjewa rasa.Tomasz Kaźmierowski o winie
Jariło lub Jariłła to bóg białoruski
Patrz! jest tam gdzie mgiełka zielona te brzózki
W jednej ręce ma koszyk zbiera weń maliny
Patrz! pod białą koszulą to piersi dziewczyny
A w drugiej ręce niesie głowę oderwaną
To jej głowa z zakrzepłą w kącikach ust pianą
Po ruskim warkoczyku krwi strumyk ciecze
Jedno oko ma boże a drugie człowiecze.
Ten wyjątkowy oktostych Jarosława Marka Rymkiewicza musiał dziś rozpocząć ten krótki tekst. Powodów miałem wiele, lecz ograniczę się do dwóch.
Jury bliskiej mi Nagrody Identitas przedwczoraj wybrało jego tomik poezji “Koniec lata w zdziczałym ogrodzie” książką roku, a ja miałem rzadką przyjemność spotkania go w legendarnym już – na rozmaite maniery i patenty – ogrodzie w Milanówku.
Drugi powód to starosłowiański, pogański, wielorako dwoisty kontekst w jakim występuje Jariło. Męski, surowy i krwawy oraz wiosenny, plenny i kobiecy. Na Białorusi niedawno jeszcze śpiewano „Jakby nie Jurjewa rasa, teb ni odna trawinka nie baczyła sońca, ni hodne zierniatko nie puściłob rastka”. Przedstawia się rzeczywiście Jariłę czy Jarowita jako pięknego młodzieńca w trzymającego w lewej ręce kłosy żyta, a w prawej ludzką głowę. Ta dwoistość Jariły i dwupłciowe go przedstawianie mogą skłaniać do rozmaitych skojarzeń. W tej chwili musiałem je ograniczyć jednak do wina…
Było łatwo. Takim dwoistym, jeśli nie dwupłciowym winem jest słowiańskie – a jakże – słoweńskie wino z Krasu Terra Rossa od Branko i Vasji Ćotarów. Jego owoc i liryczność ma bez wątpienia to, co powyżej ukryło się pod koszulą. Za to jego kwasowość, więcej: kwaśność w połączeniu z surowa mineralnością przywracają trudną, chwiejną równowagę.
Zbigniew Jazienicki z ILP napisał: “Istotnie, Rymkiewicz chce wspólnoty, pisząc o cierpieniu, pisze o współcierpieniu, kto zaś pozostaje głuchy na prawdę braterskiego nicestwienia, obsesyjnie przypominaną w powtórzeniach, tego pies trącał.” Podpisuję się pod tym z Ćotarowym kwasem, polecając ten tomik wierszy bez tych wątpliwości, którymi podszyta jest rekomendacja czerwonego wina z Krasu.
Comments
Loading ...